Pojawiają się pierwsze zasądzenia na rzecz osób najbliższych poszkodowanych, którzy na skutek czynu niedozwolonego doznali ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu. Sąd Rejonowy w Kępnie i Sąd Okręgowy w Częstochowie uznały roszczenia powodów w całości. Wyroki stanowią pokłosie trzech jednobrzmiących uchwał Sądu Najwyższego z 27 marca 2018 roku.
Wypadek komunikacyjny
W dniu 23 października 2010 roku w województwie wielkopolskim miał miejsce tragiczny wypadek. Podczas rozładunku pojazdu doszło do zwarcia przewodów wyciągarki samochodowej i przygniecenia ładunkiem obsługującego urządzenie. Poszkodowany doznał szeregu obrażeń ciała, które ostatecznie poskutkowały stanem wegetatywnym. Opiekę nad niepełnosprawnym podjęli jego ojciec i babka.
Równie rozległych obrażeń ciała doznała poszkodowana w wypadku komunikacyjnym z dnia 26 września 1998 r. mającego miejsce w województwie śląskim. Na skutek niezachowania ostrożności przez kierującego pojazdem doszło do zderzenia samochodów osobowych. Poszkodowana była pasażerką drugiego z pojazdów. Do chwili obecnej pozostaje pod opieką rodziców.
VOTUM S.A. pomaga bliskim poszkodowanych
Rodziny poszkodowanych zgłosiły się o pomoc do kancelarii odszkodowawczej VOTUM S.A. z Wrocławia. Prawnicy kancelarii za zgodą klientów zdecydowali się na skierowanie do ubezpieczyciela roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia pieniężnego w związku z naruszeniem dóbr osobistych w postaci więzi rodzinnej łączącej ich z poszkodowanymi, opierając swoje żądanie na gruncie art. 448 kodeksu cywilnego. W chwili wystąpienia z roszczeniem kwestia możliwości przyznania zadośćuczynienia opartego na niniejszej podstawie była wieloletnim przedmiotem rozbieżności w orzecznictwie sądów powszechnych. Z uwagi na brak ugruntowanej i zdecydowanej linii orzeczniczej w omawianej kwestii ubezpieczyciele odmówili wypłaty świadczeń. Koniecznym stało się skierowanie sprawy na drogę sądową.
W 2017 roku powodowie wystąpili z powództwami o zapłatę zadośćuczynienia do Sądu Rejonowego w Kępnie oraz Sądu Okręgowego w Częstochowie. Pełnomocnicy powodów w pozwach wskazali na okoliczność diametralnej zmiany dotychczasowego życia rodzinnego i relacji z poszkodowanymi powstałej na skutek wypadków z ich udziałem. Stan w którym znaleźli się poszkodowani wykluczał ich zdaniem możliwość utrzymywania normalnej więzi rodzinnej i niezakłóconego życia rodzinnego, naruszając tym samym dobra osobiste powodów.
Jednocześnie pełnomocnicy powodów wnieśli o zwrócenie się do Rzecznika Finansowego o przedstawienie istotnego dla sprawy poglądu w przedmiocie dopuszczalności dochodzenia zadośćuczynienia pieniężnego przez najbliższych członków rodziny osób, które na skutek czynu niedozwolonego utraciły zdolność do podtrzymywania więzi rodzinnych lub u których zdolność ta uległa znacznemu ograniczeniu.
Wykładnia Rzecznika Finansowego
W związku z potrzebą ujednolicenia wykładni prawnej Rzecznik Finansowy w dniu 21 kwietnia 2017 r. zwrócił się do Sądu Najwyższego o podjęcie uchwały mającej na celu rozstrzygnięcie powstałych wątpliwości. W dniu 27 marca 2018 r. Sąd Najwyższy w poszerzonym, siedmioosobowym składzie podjął trzy jednobrzmiące uchwały, w których dopuścił możliwość przyznania zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę osobom najbliższym poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego uszczerbku na zdrowiu (III CZP 36/17, III CZP 60/17, III CZP 69/17). Aktualnie uchwały oczekują na pisemne uzasadnienie.
Sąd Rejonowy w Kępnie wyrokiem z dnia 29 maja 2017 roku uwzględnił roszczenie powodów w całości ustalając, że ojcu poszkodowanego należy się kwota 100 000 zł, a babce 30 000 zł tytułem zadośćuczynienia. W ustnym uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, iż w jego opinii istnieje podstawa prawna dla dochodzenia podobnych roszczeń, zaś uchwały Sądu Najwyższego tylko ten pogląd potwierdzają. Sąd Okręgowy w Częstochowie również uwzględnił roszczenia w całości, zasądzając na rzecz rodziców poszkodowanej kwoty po 100 000 złotych.
Niniejsze wyroki są jednymi z pierwszych orzeczeń zapadłych po podjęciu uchwał przez Sąd Najwyższy. Jednocześnie stanowią kolejne wygrane dla kancelarii odszkodowawczej VOTUM S.A. w sprawach opartych na tożsamej podstawie. Uprzednio w dniu 17 maja 2018 r. Sąd Najwyższy po rozpoznaniu skargi kasacyjnej pełnomocnika kancelarii uchylił niekorzystny dla poszkodowanego wyrok Sądu II instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Powyższe orzeczenia niewątpliwie wyznaczają kierunek przyszłej linii orzeczniczej w sprawach o naruszenie dóbr osobistych rodziny poszkodowanego.
