W dniu 3 października 2019 r. zapadł wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczący kredytu indeksowanego do franka szwajcarskiego. Jednym z zagadnień, jakie poruszano przy tej okazji był okres przedawnienia obowiązujący bank oraz kredytobiorcę w przypadku unieważnienia umowy kredytowej. Głos w tej sprawie zabrała radca prawny Aleksandra Jakubowska, Kierownik Zespołu, w kancelarii wchodzącej w skład GK VOTUM.
Masz kredyt we frankach, sprawdź jak możemy Ci pomóc!
Unieważnienie umowy kredytowej a wzajemne rozliczenia pomiędzy kredytobiorcą a bankiem
W przypadku unieważnienia umowy kredytowej strony powinny zwrócić sobie wzajemnie to, co otrzymały – bank oddaje kredytobiorcy wpłacone przez niego środki, natomiast kredytobiorca zwraca do banku kwotę wypłaconego kredytu. Takie rozliczenie jest dla kredytobiorcy korzystne, ponieważ jest zobowiązany do oddania wyłącznie kapitału wypłaconego przez bank, bez odsetek, opłat czy prowizji.
Przedawnienie
Roszczenie kredytobiorcy wobec banku przedawnia się z upływem 10 lat, a po zmianie kodeksu cywilnego w dniu 9.07.2018 r., każda zapłacona rata przedawnia się już po 6 latach. Istotne jest jednak przede wszystkim to, że w przypadku kredytobiorcy przedawnienie obejmuje każdą ratę z osobna, natomiast roszczenie banku jako przedsiębiorcy przedawnia się w całości po 3 latach.
Oznacza to, że w sytuacji stwierdzenia nieważności umowy kredytu we frankach roszczenie banku będzie przedawnione. Przepisy Kodeksu Cywilnego przewidują jednak sytuację, w której możliwe jest dochodzenie przez przedsiębiorcę roszczeń od konsumenta po upływie okresu przedawnienia.
W ostatnim czasie pojawił się w mediach temat nowelizacji kodeksu cywilnego i wprowadzenia nowego art. 1171. Zgodnie z tym przepisem sąd może, ale tylko w wyjątkowych przypadkach i po rozważeniu interesu stron, nie uwzględniać upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Istotne jest, że przepis nie działa automatycznie, o jego zastosowaniu zawsze decyduje sąd orzekający w konkretnej sprawie. Pamiętać trzeba przede wszystkim, że instytucja przedawnienia ma fundamentalne znaczenie w prawie i gwarantuje pewność sytuacji podmiotów obrotu prawnego. Skoro w ogóle ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie samego przedawnienia i uznaje, że jest ono zgodne z prawem, to odstępstwo od tej zasady powinno następować naprawdę w wyjątkowych przypadkach.
Warto przy tym zauważyć, że konsumenci nie pozostali bez ochrony, ponieważ wobec nich w dalszym ciągu ma zastosowanie art. 5 kodeksu cywilnego i wynikająca z niego ochrona, a także dodany nowelizacją kodeksu cywilnego art. 117 § 21.
W przeciwnym wypadku doszłoby do sytuacji paradoksalnej, np. klient wziął kredyt na 300 tys. zł, do banku w związku z nieuczciwymi zapisami w zakresie klauzuli indeksacyjnej wpłacił łącznie 310 tys. zł, z czego nieprzedawnione jest 280 tys. zł. Z uwagi na wspomniany przepis możemy dojść do paradoksalnego stwierdzenia, że bank może dochodzić zwrotu 300 tys. zł z uwagi na ochronę wynikającą z art. 1171 kodeksu cywilnego, a konsument z uwagi na upływ terminu przedawnienia będzie mógł dochodzić zwrotu tylko 280 tys. zł. Warto wskazać, że prawo powinno być równe w stosunku do wszystkich podmiotów i w takiej sytuacji sądy powinny częściej sięgać do zasad słuszności.
Zapraszamy do zapoznania się z pełną treścią artykułu dostępnego na portalu bankier.pl
