Kwestie związane z umowami powiązanymi z frankiem szwajcarskim od lat budzą ogromne emocje i są źródłem licznych sporów na linii kredytobiorca-bank. Zainteresowanie tym tematem rośnie nie tylko wśród kredytobiorców, którzy chcą bronić swoich praw, ale również w środowisku prawniczym. Liczne przypadki trafiające na wokandę polskich sądów oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyznaczają nowe standardy w interpretacji zapisów umów kredytowych, zmieniając tym samym sytuację tysięcy osób zadłużonych. W tym artykule przyjrzymy się, które decyzje TSUE i polskich sądów miały największy wpływ na sytuację frankowiczów oraz jakie wnioski płyną z nich na przyszłość. Zrozumienie ich znaczenia to pierwszy krok, aby podjąć działania w swojej sprawie.

Decyzje TSUE  wyznaczają drogę do skutecznego dochodzenia swoich roszczeń przez Frankowiczów. Kluczowe wyroki nie tylko precyzują, jakie zapisy w umowach można uznać za niedozwolone, ale również otwierają kredytobiorcom nowe możliwości, takie jak unieważnienie umowy w całości, odfrankowienie zobowiązania czy odzyskanie nadpłaconych środków. To istotne z punktu widzenia osób, które przez lata spłacały zobowiązania znacznie przewyższające ich rzeczywiste możliwości finansowe. Dlaczego te wyroki są przełomowe? Ponieważ zmieniają dotychczasowy balans sił w sporach z bankami, nadając konsumentom rzeczywistą ochronę prawną. 

Rozpoczynając analizę kluczowych wyroków, które wpłynęły na ukształtowanie korzystnej linii orzeczniczej w sprawach dotyczących umów frankowych, warto zwrócić uwagę na orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 3 października 2019 r. w sprawie C-260/18. Sprawa, której stronami byli Justyna i Kamil Dziubak oraz Raiffeisen Bank Polska S.A., przyczyniła się do przełomu w postrzeganiu umów frankowych przez sądy krajowe. TSUE, odpowiadając na pytania prejudycjalne polskiego sądu, podkreślił, że klauzule abuzywne zawarte w umowach kredytowych powinny być wyeliminowane, a ich usunięcie może prowadzić do nieważności umowy, jeśli po ich wyłączeniu nie może ona funkcjonować zgodnie z prawem krajowym. Wyrok ten otworzył drogę do uznania kredytów frankowych za zobowiązania w złotówkach oprocentowane stawką LIBOR CHF lub ich całkowitego unieważnienia, co zrewolucjonizowało krajową linię orzeczniczą i dało konsumentom realne narzędzie do walki z nieuczciwymi praktykami banków.

Rok 2023 zapisał się w historii jako moment przełomowy dla osób posiadających zobowiązania frankowe. Banki przez długi czas starały się odstraszać kredytobiorców od dochodzenia swoich praw, składając pozwy o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału. Jednak 15 czerwca 2023 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sygn. C-520/21) wydał wyrok, który jednoznacznie przesądził, że takie działania są niezgodne z prawem.

TSUE wskazał, że w przypadku unieważnienia umowy kredytowej bank może żądać jedynie zwrotu wypłaconego kapitału. Frankowicze natomiast nie są zobowiązani do pokrywania dodatkowych kosztów czy rekompensat. Wyrok wyraźnie podkreślił, że żadna ze stron – ani bank, ani kredytobiorca – nie może żądać świadczeń wykraczających poza wzajemny zwrot udostępnionych środków.

Decyzja Trybunału stała się kluczowym punktem odniesienia w walce frankowiczów z nieuczciwymi praktykami banków. Kredytobiorcy zyskali potężne narzędzie do skutecznego dochodzenia swoich praw i eliminacji niekorzystnych postanowień w umowach.

15 czerwca 2023 r. przyniósł kredytobiorcom frankowym kolejne ważne rozstrzygnięcie. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wydając wyrok w sprawie C-287/22, potwierdził prawo kredytobiorców do zabezpieczenia ich roszczeń o ustalenie nieważności umowy kredytowej poprzez zawieszenie spłaty rat na czas trwania postępowania sądowego.

TSUE szczegółowo wyjaśnił, na czym polega interes prawny konsumenta w takim zabezpieczeniu, wskazując, że zgodnie z Dyrektywą 93/13 nieuczciwe postanowienia w umowach nie mogą ograniczać praw konsumentów. Co istotne, dobra sytuacja finansowa banku ani potencjalny obowiązek zwrotu kapitału przez kredytobiorcę nie stanowią przeszkody w przyznaniu zabezpieczenia. Zawieszenie spłaty rat może być konieczne, aby zagwarantować pełną skuteczność przyszłego orzeczenia unieważniającego umowę kredytową.

21 września 2023 r. TSUE w sprawie C-139/22 potwierdził, że banki muszą równo informować wszystkich klientów, niezależnie od ich wiedzy czy doświadczenia. Wyrok podkreśla, że nawet osoby z wykształceniem bankowym mogą kwestionować nieuczciwe zapisy. Zgodnie z wyrokiem, już samo wpisanie klauzuli do rejestru klauzul niedozwolonych może wystarczyć do uznania jej za nieuczciwą. To znaczące ułatwienie dla Frankowiczów w sporach z bankami. Sprawdź, czy Twoja umowa może podlegać tym przepisom!

Grudzień 2023 przyniósł trzy istotne orzeczenia TSUE, które rozjaśniły sporne kwestie w sprawach frankowych:

• 7 grudnia (C-140/22): TSUE wykluczył obowiązek odbierania oświadczeń od kredytobiorców o skutkach nieważności umowy, co znacząco przyspiesza postępowania sądowe.
• 11 grudnia (C-756/22): Trybunał jednoznacznie stwierdził, że bankom nie przysługuje waloryzacja kapitału.

14 grudnia (C-28/22): Bank, powołując się na zarzut zatrzymania, nie może odbierać konsumentowi prawa do ustawowych odsetek za opóźnienie, a sądy nie powinny tego zarzutu uwzględniać. Dodatkowo Trybunał wskazał, że przedawnienie

Grudzień 2023 przyniósł trzy istotne orzeczenia TSUE, które rozjaśniły sporne kwestie w sprawach frankowych:

• 7 grudnia (C-140/22): TSUE wykluczył obowiązek odbierania oświadczeń od kredytobiorców o skutkach nieważności umowy, co znacząco przyspiesza postępowania sądowe.
• 11 grudnia (C-756/22): Trybunał jednoznacznie stwierdził, że bankom nie przysługuje waloryzacja kapitału.
• 14 grudnia (C-28/22): Bank, powołując się na zarzut zatrzymania, nie może odbierać konsumentowi prawa do ustawowych odsetek za opóźnienie, a sądy nie powinny tego zarzutu uwzględniać. Dodatkowo Trybunał wskazał, że przedawnienie roszczeń banku o zwrot kapitału rozpoczyna się od chwili złożenia reklamacji przez kredytobiorcę.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej potwierdził, że Frankowicze, czyli osoby fizyczne zawierające umowy kredytowe na zakup nieruchomości mieszkalnej, nawet jeśli później przeznaczą ją na wynajem, mogą być uznane za konsumentów, pod warunkiem, że działają w celach niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub zawodową. Oznacza to, że kredytobiorcy CHF generujący dochód z wynajmu nieruchomości nadal mogą korzystać z ochrony przysługującej konsumentom. To przełomowe orzeczenie wzmacnia pozycję Frankowiczów w sporach z bankami i otwiera nowe możliwości dochodzenia ich praw.